| ŽAK-IV KUSTO, FRANCUSKI OKEANOGRAF |
1509. Engleski kralj Henri VIII venčao se s prvom od šest žena Katarinom Aragonskom. Zbog odbijanja pape da kasnije poništi taj brak, kralj raskinuo veze s Vatikanom i 1534. osnovao Anglikansku crkvu.
1572. Rođen engleski pesnik i dramski pisac Bendžamin Ben Džonson. Slavu stekao alegorijskim igrokazima. Taj specifičan vid teatra, nazvan "dvorska maska", potiče iz srednjeg veka, a u prvoj polovini XVII veka doživeo procvat na dvoru Stjuarta. U svetsku književnost ušao satiričnom komedijom "Valpone ili Lisac", na repertoarima i danas.
1727. Umro britanski kralj Džordž I, prvi monarh Velike Britanije iz hanoverske dinastije. Tokom njegove vladavine učvršćena vlast ministarskog kabineta.
1776. Rođen engleski slikar Džon Konstabl, jedan od tvoraca modernog pejzaža u evropskom slikarstvu. Među prvima izašao iz ateljea i slikao u prirodi, unoseći u slikarstvo do tada nepoznatu poeziju atmosfere. Smatra se pretečom Vilijama Ternera i francuskih impresionista.
1859. Umro austrijski državnik princ Klemens Meternih, najuticajnija ličnost u Evropi tokom gotovo 40 godina, koliko je bio šef diplomatije i kancelar Austrije. Smatra se oličenjem apsolutizma. S ruskim carem Aleksandrom I osnovao Svetu alijansu, čiji je osnovni cilj bio gušenje nacionalnih pokreta u Evropi.
1864. Rođen nemački kompozitor i dirigent Rihard Štraus, direktor Bečke opere. Predstavnik poznog romantizma, mada dela iz poslednjeg stvaralačkog perioda korespondiraju sa umetničkim pravcima XX veka, ekspresionizmom i neoklasicizmom.
1880. Rođena američka pacifistkinja Dženet Renkin, prva kongresmenka SAD. Kao ubeđena antimilitaristkinja, u parlamentu SAD jedina glasala protiv objave rata Japanu posle bombardovanja Perl Harbura 1941.
1891. Velika Britanija i Portugalija potpisale konvenciju o podeli interesnih sfera severno i južno od reke Zambezi u Africi. Njasalend, danas Malavi, postao britanski protektorat.
1895. Rođen ruski državnik Mihail Aleksandrovič Bulganjin, učesnik Oktobarske revolucije, ministar oružanih snaga SSSR, predsednik Ministarskog veća od februara 1955. do marta 1958, kada ga je na tom položaju zamenio Nikita Sergejevič Hruščov. Kao protivnik destaljinizacije smenjen sa svih položaja.
1910. Rođen francuski okeanograf Žak-Iv Kusto. Izumeo ronilački aparat "vodena pluća" i kamere za podvodno snimanje. Dobitnik tri Oskara i Zlatne palme u Kanu 1956. za film "Svet tišine", koji je snimio s Lujem Malom.
1918. Italijanski borbeni čamci u Prvom svetskom ratu u Jadranskom moru, oko 70 kilometara severozapadno od Zadra, potopili veliki austrougarski bojni brod "Sent Ištvan".
1936. U Moskvi uhapšeno, osuđeno na tajnom suđenju i potom pogubljeno osam sovjetskih vojnih rukovodilaca, uključujući maršala Mihaila Tuhačevskog. Početak masovne čistke u vojnom vrhu SSSR-a.
1942. U Vašingtonu potpisan sporazum SSSR i SAD o uzajamnoj pomoći u Drugom svetskom ratu.
1949. Pogubljen Koči Džodže, albanski revolucionar, jedan od osnivača Komunističke partije Albanije, ministar unutrašnjih poslova od 1946. Džodže na montiranom staljinističkom procesu optužen da je jugoslovenski špijun.
1955. Na automobilskoj trci "24 sata Le Mana" poginulo 80, povređeno više od 100 ljudi, posle sudara tri automobila i uletanja u gledalište.
1963. Vijetnamski budistički kaluđer Kvang Duk spalio se u Sajgonu u znak protesta protiv tretmana kom je vlada Južnog Vijetnama podvrgla budiste.
1970. Umro ruski državnik Aleksandar Fjodorovič Kerenski, član, potom predsednik, privremene vlade posle Februarske revolucije 1917. u Rusiji. Zbačen u Oktobarskoj revoluciji 1917. Emigrirao 1918. u Francusku, od 1940. živeo u SAD.
1970. Poslednji vojnik SAD napustio vazduhoplovnu bazu "Vilus" u Libiji na zahtev pukovnika Moamera el Gadafija, koji je 1. septembra 1969. oborio kralja Idriza I.
1970. Posle jednonedeljnih okršaja u Jordanu, kralj Husein i palestinski gerilci potpisali sporazum o primirju.
1979. Umro američki filmski glumac Džon Vejn, zvezda vestern-filmova.
1981. U zemljotresu u jugoistočnoj iranskoj provinciji Kerman poginulo najmanje 1.500 ljudi.
1984. Umro italijanski političar Enriko Berlinguer, generalni sekretar Komunističke partije Italije. Protagonist evrokomunizma i strategije istorijskog kompromisa, 12 godina na čelu najveće komunističke partije u zapadnoj Evropi. Oslobodio KP Italije sovjetskog uticaja, ali i pored velike popularnosti, nije uspeo da dovede komuniste na vlast.
1990. Umro srpski istoričar Vasa Čubrilović, učesnik atentata na austrougarskog prestolonaslednika Franca Ferdinanada 1914. u Sarajevu, profesor Beogradskog univerziteta, član Srpske akademije nauka i umetnosti. Posle Drugog svetskog rata direktor Balkanološkog instituta i ministar u Vladi Jugoslavije. Autor oko 70 istorijskih knjiga i studija.
1999. Početak razmeštanja mirovnih snaga na Kosovu doveo do velike napetosti kada je ruski bataljon tokom prepodneva neočekivano prešao iz Bosne i Hercegovine na teritoriju Jugoslavije i uveče prispeo na Kosovo kao prva jedinica iz sastava međunarodnih snaga. Rusi potom zaposeli aerodrom Slatina kod Prištine.
2000. Policija Ujedinjenih nacija na Kosovu saopštila da je tokom godinu dana, koliko su međunarodne snage stacionirane na Kosovu, ubijeno više od 500 ljudi, među njima najviše Srba.
2001. Jugoslavija postala članica Banke za međunarodna poravnanja u Bazelu. Na skupštini banke izvršena podela akcija, zlata i deviznih sredstava SFRJ koja su u toj banci bile pohranjena.
2001. U federalnom zatvoru u Indijani, SAD, pogubljen Timoti Mekvej, osuđen na smrtnu kaznu zbog bombaškog napada na federalnu zgradu u Oklahoma Sitiju u aprilu 1995, kada je poginulo 168 ljudi.
2003. U eksploziji bombe koju je aktivirao bombaš-samoubica na otvorenoj pijaci u centralnoj jerusalemskoj ulici Džafa poginulo 17, povređeno 100 osoba. Odgovornost za napad preuzeo teroristički pokret Hamas.
2004. Specijalna komisija Vlade Republike Srpske priznala da je u Srebrenici učinjen zločin nad hiljadama Muslimana 1995.
2005. Umro bivši premijer Portugalije general Vasko Gonsalves. Na čelu četiri privremene vlade posle revolucije 1974, koju je izvela levica.
2008. Umro je bivši premijer Vijetnma Vo Van Kiet, veliki reformator tokom 1990-ih godina.
Нема коментара:
Постави коментар