DOKTRINA ŠOKA

Doktrina šoka – brutalno osvešćujući dokumentarac (The Shock Doctrine)
Snimljen je po kultnoj knjizi Naomi Klein i razotkriva kako današnji razarajući kapitalizam deluje na cele nacije i njihovo osiromašivanje. Film koji pogađa u centar i otkriva ono što mnogi ne žele da čuju!

Režija: Michael Winterbottom i Matt Whitecross
Snimljeno prema knjizi Naomi Klein
Trajanje: 79 min
Zemlja: VB
Službena stranica: http://www.imdb.com/title/tt1355640/

     Kratki sinopsis


     Kako su se saznanja iz eksperimenata sa ponašanjem i shvaćanjima ljudi pod nasiljem izazvanim stresom (šokom) iz 50-ih brutalno prenosila na državne nivoe? Naomi Klajn nas vodi kroz istorijska događanja od južnoameričkih vojnih hunti, preko slamanja radništva u Engleskoj (M. Thatcher), do današnjeg Iraka. Film jasno raskrinkava osnovnu nit koja povezuje te događaje – neoliberalnu ideju slobodnog tržišta i privatizacije i posledice uvođenja tih koncepata u svim državama – propast ekonomije i javnog vlasništva, osiromašenje većine građana i sramotno bogaćenje pojedinaca uz nestanak socijalne svesti.


     O filmu


     Pre gledanja ovog filma teško bi se mogla povezati neoliberalna ideja slobodnog tržišta i privatizacije sa nasiljem i svim posledicama (stres-šok) koje to nasilje izaziva kako kod pojedinaca tako i kod čitavih naroda. Ali upravo to autorka čini, počevši od eksperimenata na pojedincima koje su naručile američke obaveštajne službe u 50-im godinama prošlog veka pa sve do sadašnjeg Iraka.

     Naime, uočivši da stanje šoka kod ljudi podvrgnutih nasilju ostavlja prostor za manipulaciju pa čak i podložnost ili promenu uverenja istih, te službe su krenule da primenjuju iste metode prvo na narode Čilea i Argentine, a onda i dalje, sve u službi neoliberalnih ideja (sic). A u centru paukove mreže tih ideja (ili bar njen najistaknutiji ideolog) pojavljuje se lik Miltona Fridmena sa nizom njegovih vernih sledbenika (pardon, studenata) koje autorka naziva "čikaški momci".

     Nastojeći sprovesti ideje-učenja svog mentora dotični "momci" se ne ustručavaju pokrenuti rat i vojni udar, uz sveprisutni državni terorizam koji se najgrotesknije ukazuje kod otimanja tek rođene dece od majki u svrhu ne znamo kakvog socijalnog eksperimenta. I sve to kako bi se jedan do tada fer socijalni poredak promenio i nacija prisilila na novu ekonomsku i državnu politiku. A ta nova ekonomija u obliku slobodnog tržišta i privatizacije donosi porazne rezultate za stanovništvo (drastičan pad životnog standarda do osiromašenja) i besramno bogaćenje pojedinaca uz prenos nacionalnog vlasništva na korporacije.


     A naravno g. Fridmen se slika uz Pinočea i prima Nobelovu nagradu (da ne poverujete).


     Ali da ne biste pomislili kako se to događalo samo u nekoj tamo J. Americi autorka nas vodi do Engleske u doba Margaret Tačer, koja se služi sličnim nasilnim metodama (doduše bez rata) u slamanju sindikata i radništva, pri uvođenju nove ekonomije "novog doba". I jasno posledice slobodnog tržišta i privatizacije su i u Engleskoj slične kao i u Čileu i Argentini.

     A priča ide dalje uz bombardovanje prvog demokratskog parlamenta u Rusiji i tenkove na ulicama, sve kako bi Jeljcin mogao dovesti "čikaške momke" i primeniti, možete samo jednom pogađati, koju doktrinu. U slučaju Rusije posledice slobodnog tržišta i privatizacije su bile za narod još i najporaznije (doslovce glad na ulicama), ali mi smo čuli samo za oligarhe.

     Isti je scenarioj primenjen i u Iraku uz zanimljive podatke kuda odlazi međunarodna novčana pomoć, opet uz prisutnost jednog od "čikaških momaka" i likova za sva vremena još od doba Niksona.

     Svaka sličnost sa ratnim i posleratnim događanjima u bivšoj SFRJ mora da je slučajna!