Posle nekoliko godina koje je provela u dubokom zaboravu i skrajnutosti, lustracija je ponovo u žiži javnosti, a LSV je tome dala veliki doprinos. U prethodna dva broja sam izneo tri, od ukupno deset fragmenata o lustraciji koja ću napisati. U ovom broju čitate četvrti i peti. Fragment IV
U današnjem vremenu lustracija označava pročišćavanje institucija vlasti i javnih službi od članova elite, beneficijara i saradnika bivšeg režima. Reč je o takvim "sistemskim", odnosno režimskim
merama koje se preduzimaju u nizu bivših komunističkih i nekih drugih zemalja, čija je neposredna prošlost bila opterećena teškim kršenjima ljudskih prava, povredama privatnosti, doušništvom i "otkucavanjima", unutrašnjim sukobima ili drugim posledicama diktature. Lustracija je, dakle, važan deo šireg procesa suočavanja sa nasleđem prošlosti. U tom procesu treba da se utvrdi istina o nemilim događajima i odgovornost za te događaje, kako bi se uspostavila vladavina prava, omogućilo nacionalno pomirenje i otklonila opasnost od budućih sličnih događaja. Zakonom o lustraciji Republike Srbije se utvrđuje šta čini "predmet zakona". To su: oblici i vidovi kršenja ljudskih prava kao osnov za ispitivanje odgovornosti, lica prema kojima se sprovodi postupak ispitivanja odgovornosti za kršenje ljudskih prava, načela i pravila postupka ispitivanja odgovornosti za kršenje ljudskih prava, kao i sastav, nadležnost i postupak nadležnih organa i mere koje se izriču licima za koja je utvrđeno da su kršila ljudska prava. A evo kako Zakon u Članu 2. definiše lustraciju: "Odgovornost za kršenje ljudskih prava (u daljem tekstu: lustracija) označava postupak ispitivanja i utvrđivanja kršenja ljudskih prava određenih ovim zakonom, utvrđivanja pojedinačne odgovornosti za kršenje ljudskih prava i izricanje mera zbog utvrđenih kršenja ljudskih prava". Ovom formulacijom određena je suština i forma "bića" lustracije i jedino se zlonamernim tumačenjima može deformisati njeno značenje.
Fragment V
Sve zemlje Istočne Evrope i bivšeg Sovjetskog bloka u postkomunističkom razdoblju prošle su izrazitije ili diskretnije kroz proces lustracije. U postkomunističkim zemljama gde su na vlasti ostali predstavnici ranijeg režima lustracija se ili nije "otvoreno" sprovodila ili nije imala odgovarajuću zakonsku formu (to se odnosi na Ukrajinu, Moldaviju, Rumuniju, Rusiju, Belorusiju). U zemljama gde su se na vlast posle antikomunističke revolucije vratile postkomunističke partije, proces lustracije se kretao u "mekim" oblicima sve dok nije i polako utihnuo (Mađarska, Slovačka, Bugarska).
(Radivoj Stepanov, Slobodna Vojvodina, 19.01.2011.)
Нема коментара:
Постави коментар