NA DANAŠNJI DAN 31. OKTOBAR

INDIRA GANDI

1517 - Umro je italijanski slikar Fra Bartolomeo, jedan od poslednjih firentinskih renesansnih majstora. Smatra se pretečom baroka ("Bogorodica sa svecima", "Pijeta"). 


1517 - Ogorčen mnogobrojnim zloupotrebama crkve, nemački sveštenik Martin Luter okačio je na vrata katedrale u Vitenbergu, radi javne rasprave, 95 teza o reformi crkve. Time je u nemačkim zemljama počela Reformacija, a Luter je postao jedan od njenih vođa. 


1632 - Rođen je Jan Vermer, jedan od najvećih holandskih slikara 17. veka. Nepriznat i neshvaćen za života, dva veka kasnije svrstan je među najveće umetnike u istoriji slikarstva, a njegova dela su dostigla astronomske cene ("Pogled na Delft", "Žena s pismom", "Devojka s đerdanom", "U ateljeu", "Čas muzike"). 


1795 - Rođen je Džon Kits, jedan od velikana iz plejade engleskih romantičara sa kraja XVIII i početka XIX veka. Za pet godina stvaralaštva (umro je u 26. godini) ostavio je neka od najvećih pesničkih dela engleske književnosti ("Endimion", "Oda slavuju", "Oda grčkoj urni", "Oda jeseni"). 


1848 - Carske čete pod feldmaršalom Alfredom Vindišgrecom zauzele su Beč čime je ugušen osmomesečni Bečki ustanak tokom kojeg je bila uspostavljena revolucionarna vlada. 


1851 - U Cetinju je umro crnogorski vladika, filozof i državnik Petar II Petrović Njegoš, veliki epski pesnik, autor dramsko-epskog dela "Gorski vijenac". Postavio je temelje moderne crnogorske države, ustanovio izvršnu vlast i Senat, organizovao sudove, uveo poreze. Za njegove vladavine osnovana je prva štamparija u Cetinju 1834. i podignuta prva škola. U književnoj baštini ostavio je i ep "Luča mikrokozma", dramu "Lažni car Šćepan Mali", pesme. 


1871 - Na osnovu Ustava iz 1869. (Namesnički ustav), donet je prvi zakon o poroti u Srbiji, i stupio na snagu 1. januara 1872. 


1918 - U atentatu je ubijen bivši mađarski premijer grof Ištvan Tisa, vođa reakcionarne Nacionalne stranke rada. 


1922 - Rođen je kambodžanski princ Norodom Sihanuk koga je na presto dovela francuska kolonijalna vlast 1941. Abdicirao je 1955. u korist oca Norodoma Suramarita, a posle njegove smrti 1960., ponovo postao šef države. Oboren je sa vlasti 1970. u državnom udaru generala Lon Nola, potom je kratko (1975-1976.) bio predsednik, tokom režima Crvenih Kmera. Posle niza burnih političkih promena, 1993. je ponovo postao kralj Kambodže. 


1925 - Reza Kan je preuzeo presto Irana i osnovao dinastiju Pahlavi koja je vladala tom zemljom do Islamske revolucije 1979. 


1926 - Umro je najpoznatiji mađioničar 20. veka, Hari Hudini. Rođen kao Erih Vajs, mađarski Jevrejin, promenio je ime u čast francuskog mađioničara Robera Udena. 


1940 - Pobedom britanske avijacije završena je Bitka za Britaniju koju su Nemci počeli u julu jakim bombardovanjem i pomorskom blokadom Velike Britanije. Britanci su preuzeli vazduhoplovnu kontrolu nad Kanalom Lamanš, a Nemci odustali od invazije na Britaniju. 


1952 - SAD su na Maršalskim ostrvima, na Tihom okeanu, izvele prvu probu hidrogenske bombe. 



1956 - Bombardovanjem egipatskih aerodroma, Britanija i Francuska su počele napad na Egipat, tokom Suecke krize. 


1961 - U procesu destaljinizacije Sovjetskog Saveza, Staljinovi posmrtni ostaci premešteni su iz mauzoleja na Crvenom trgu u grobnicu uz zidine Kremlja. 


1984 - Ispred rezidencije u Nju Delhiju ubijena je Indira Gandi, premijer Indije. Atentat su izvršili Siki ekstremisti, pripadnici njenog ličnog obezbeđenja. 


1991 - Na prvim višepartijskim izborima u Zambiji Frederik Čiluba pobedio je Keneta Kaundu, lidera borbe za nezavisnost, i prvog predsednika te države. 


1993 - Umro je italijanski režiser Federiko Felini koji je 1950-ih godina postao vodeće ime italijanskog i svetskog filma. Jedan od najistaknutijih predstavnika italijanskog neorealizma, dobitnik je tri Oskara - za filmove "Ulica", "Kabirijine noći" i "Osam i po". Proslavili su ga i "Amarkord", "Sladak život", "Đulijeta i duhovi". 


1999 - Tokom 113. fudbalskog derbija "Partizana" i "Crvene zvezde", u sukobu navijača poginuo je učenik Aleksandar Radović (17). To je bio prvi slučaj nasilne smrti na fudbalskim utakmicama u Jugoslaviji. 


2000 - Ruska raketa koja je nosila prvu posadu Međunarodne svemirske stanice, eksplodirala je u Kazahstanu. 


2003 - U Maleziji je posle 22 godine izabran peti predsednik Vlade, Abdulah Ahmad Badavi. On je na toj dužnosti zamenio Mahatira Mohameda koji je, uz reputaciju najkontroverznijeg azijskog lidera, vladao tom zemljom jugoistočne Azije od 1981. 


2010 - Za novog predsednika Brazila izabrana je Dilma Vana Rusef, prva žena na toj dužnosti u istoriji te zemlje.